یکی از مهمترین مشکلات برخی سازندگان ساختمان انتخاب یک شرکت آسانسور مناسب و محصولی کیفی است.قبل از هرگونه توضیحی که در ادامه خواهد آمد،باید توجه داشت که اولین ملاک برای خرید آسانسور از یک شرکت آنست که آیا آن شرکت دارای مجوز طراحی و مونتاژ از وزارت صنایع و معادن و نیز گواهی عضویت در سندیکای آسانسور می باشد یا خیر؟همچنین ضروری است صحت و اعتبار مجوزها از سندیکای آسانسور استعلام گردد.

آسانسور دستگاهي است كه پس از نصب در جلب يا عدم رضايت مالكين و ساكنين يك ســاختمان نقش بسزايي دارد.انتخاب درست يك شركت و نيز انتخاب مشخصات فني متناسب با نـــــوع كاربري، موقيعت و نیز تعداد ا فراد ساكن در مجموعه يك موقيعت مهم براي سازندگان ساختمان محسوب مي شود. متاسفانه در مواردي مشاهده ميشود سازندگان ساختمان، حتي برخي مهندسين مشاور ديد اصولي و درستي از آسانسور و انواع آن نداشته و همين عامل موجب انتخاب نادرست مي شود.به چند نمونه از اشكالات موجود مي توان اشاره نمود

الف: ساختمان با تعداد طبقات بالا و استفاده از تعداد كم آسانسور و يا سرعت پايين آسانسور

ب:عدم تناسب ظرفيت آسانسور با تعداد واحدهاي موجود در ساختمان

ج:عدم تناسب آسانسور با بقيه مصالح استفاده شده در ساختمان (به عنوان مثال خريد يك دستگاه آسانسور ارزان قيمت براي ساختماني كه داراي تجهيزات و امكانات گران قيمت مي باشد.)

د- آسانسور كه به ظاهر كليه سيستم هاي مدرن در خريد آن لحاظ شده است داراي عملكرد خوبي نبوده و دائم خراب است.

به سوالات زير توجه كنيد:

1-چرا قيمت دو آسانسور كه مشخصات فني تقريبا يكساني دارند داراي تفاوت بسيار است؟

2- چــــــــرا دو آسانسور كه مشخصات فني آنها طاهرا يكسان است (مطابق مشخصات فني مكتوب ) داراي كيفيت يكساني نيستند؟

3- اصـــــــولا چه عواملي در بالاتربودن كيفيت يك آسانسور نسبت به ديگري موثر است؟

سوالات فوق بخشي از مشكلات سازندگان ساختمان در انتخاب يك آسانسور مناسب براي خريد است.همان طوري كه نتيجه عملكرد دو سر آشپز با مواد يكسان متفاوت است آسانسور نيز به طور كلي از چنين منطقي تبعيت مي كند.

مواردي كه در نصب و راه اندازي يك آسانسور بسيار پر اهميت است عبارتند از:

1-كيفيت اجناس

2- كيفيت نصب

3- كنترل كيفيت تجهيزات نصب شده

اگر در هر يك از موارد فوق اشكالاتي وجود داشته باشد،مي توان منجر به سلب رضايت و آسايش مشتري و مصرف كننده شود.

در مشخصات فني آسانسورها تنها به نوع قطعات اشاره مي شود نه كيفيت آن.بنابراين كيفيت قطعات مي تواند متغير باشد.به عنوان مثال كابين آسانسور تنها با نوع دكوراسيون متمايز مي شود،استنلس استيل يا...كيفيت ساخت كابين،وزن كابين،كيفيت مصالح استفاده شده،درجه كيفي استيل استفاده شده،همه و همه در كيفيت و زيبايي محصول نهايي موثر هستند و به همان نسبت در قيمت تمام شده كابين تا 20 درصد تاثير خواهد داشت.

در مثال ديگري به سيستم كنترل سرعت اشاره مي كنيم.بسياري از خريداران تنها به اينكه سيستم آسانسور VVVF است بسنده نموده و اقدام به مقايسه قيمت ها بر اين اساس مي كنند در حالي كه سيستم هايVVVF تفاوت هاي اساسي در كيفيت و قيمت با يكديگر دارند. سيستمCLOSELOOP به عنوان سيستم قابل قبول براي آسانسور شناخته مي شود كه به همراه انكودري كه روي موتور گير بكس نصب مي شود نتيجه بسيار قابل قبولي را در كيفيت حركت ارائه ميكند به علاوه نوع و مارك درايو كنترل سرعت آن نيز در كيفيت و قيمت بسيار مهم است.

در واقع دو سيستم VVVFبادرايو هاي كنترل سرعت متفاوت، مارك تابلو فرمان متفاوت و نيز نصب سيستم به صورت Open loop یا Close loopمي تواند تا 10 درصد موجب اختلاف قيمت در كل قيمت آسانسور شود.

بنابراين مي توان گفت در مواردي تاثير تابلو فرمان روي كيفيت و قيمت آسانسور از موتور گيربكس بيشتر است

در حالي كه بسياري از خريداران تنها توجه به نام موتور گيربكس مي كنند.

پس با تصميم دو مثال فوق به كل قطعات آسانسور از پيچ و مهره تا قطعات اصلي مي توان دريافت چرا قيمت دو آسانسور كه به رغم خريدار داراي اختلاف قيمت 15 تا 20 درصدي هستند.

اگر به موارد فوق مباحث كيفيت نصب،كنترل كيفيت را نيز اضافه كنيم در خواهيم يافت كه خريد آسانسور را مي بايست به دقت انجام داده و پس از بررسي دقيق به آن مبادرت كرد.

پيشنهاد مي شود با در نظر گرفتن توضيحات فوق در حين خريد آسانسور به موارد زير توجه شود:

1-بررسي دقيق مدارك و گواهينامه هاي شركتي كه قصد خريد آسانسور از آن داريم.

2-بررسي دقيق مشخصات فني ارائه شده توسط شركت هاي مختلف.

3-بررسي توان شركت ها از نظر مالي و اجرايي.

4-بررسي رزومه كاري شركت ها و نيز باز ديد از پروژهاي نصب شده توسط آنها.

5-مراجعه به دفتر شركت ها و نيز بازديد از محل شركت و مذاكره در محل.

در نهايت توجه شود كه آسانسور هاي ارزان قيمت و فاقد كيفيت داراي قطعات با عمر بسيار كوتاهي بوده و مشكلات بعدي و هزينه هاي فراواني را به ساكنان ساختمان ها تحميل مي كنند.

در گذشته و سالهای قبل از آنکه سندیکای صنعت آسانسور شکل بگیرد، کنترل نهایی آسانسور ها توسط افراد با تجربه و متخصص شرکتهای فروشنده انجام می شد، گرچه این سیستم خالی از اشکال نبود، اما به هرحال نشان از نظارت در نصب و بهره برداری آسانسور داشت و هر چه تشکیلات شرکت فروشنده منسجم تر و قوی تر بود این نظارت دقیق تر انجام می شد و تا زمانیکه معایب برطرف نمی شد، آسانسور را تحویل کارفرما یا مصرف کننده نمی دادند، ضمن اینکه پس از تحویل آسانسور شرکت نصاب حداقل مدت یکسال مسئولیت سرویس و نگهداری آسانسور را به عهده داشت و چنانچه پس از تحویل آسانسور مشکلاتی پیش می آمد، گروه یا واحد سرویس و تعمیرات شرکت فروشنده موظف به برطرف کردن آن بود.

در این دوره بعضی از شرکتها به دلایل مختلف با کارفرما در رابطه با خرابی آسانسور و مشکلات آن دچار اختلاف می شدند، که به علت عدم وجود سازمان نظارتی و پاسخگویی، داستانهای زیادی اتفاق می افتاد، اما بعد از تاسیس سندیکا و هماهنگی بین ارگانهای ذیربط و سازمان استاندارد، کم کم مشکلات بین کارفرما و شرکتهای فروشنده کاسته شد و نظمی بوجود آمد و لذا پس از نصب و راه اندازی آسانسور، زمانی که باید دوره بهره وری از آن آغاز شود، حتما" باید گواهی تائیدیه نصب آسانسور و بهره برداری از آن توسط شرکتهای بازرسی مورد تائید اداره استاندارد صادر و اخذ گردد.

با توجه باینکه در ساختمانها تا زمانیکه گواهینامه استاندارد آسانسور صادر نشود، مالک و ساکنین ساختمان اجازه استفاده از آسانسور را ندارند،همچنین تا گواهینامه آسانسور صادر نشود، شهرداری پایان کار ساختمان را صادر نمی کند، متوجه اهمیت بازرسی آسانسور می شویم.تا کنون پرسش و پاسخهای زیادی در این زمینه و اینکه در زمان بازدید کارشناسان اداره استاندارد چه نکاتی مورد توجه قرار می گیرد، توسط افراد گوناگون مطرح شده، در اینجا به طور فشرده و تا جایی که حافظه یاری کند، موارد مهم به شرح زیر باستحضار علاقمندان و پرسشگران می رسد، البته باید یادآوری شود که این مجموعه کامل نیست و برای کسب اطلاعات دقیق از کلیه موارد کنترل، باید از طریق شرکتهای بازرسی پیگیری شود.

در اینجا ذکر یک نکته خالی از لطف نیست، که در مراحل بازرسی آسانسور، همه از یک رویه واحد استفاده نمی کنند و در بخشی از قسمتهای بازرسی، سلیقه ای عمل می شود.

مهمترین موارد تست و بازرسی آسانسور در محدوده موتورخانه آسانسور

1. تست شاقول بودن موتورگیربکس
2. تست کشش سیم بکسل های روی فلکه اصلی گیربکس(یکسان بودن فشار سیم بکسلها)
3. تست سرخوردگی سیم بکسلهای روی فلکه اصلی
4. تست و کنترل سیستم ترمز
5. گنترل زاویه سیم بکسل و فلکه
6. تست اصطکاک سیم بکسل
7. نصب بودن گارد یا حفاظ سیک بکسلها
8. علامت گذاری تراز توقف روی سیم بکسلها
9. نصب شدن علامت گردش پولی موتور(نشان جهت گردش چپ و راست)
10. اجرای صحیح بتون ریزی سقف و وجود لبه 5 سانتی دور حفره های عبور سیم بکسل و کابلها
11. نصب قلاب سقف و قرار داشتن پلاک تناژ قلاب سقف
12. نصب دستورالعمل نجات اضطرای در موتورخانه(راهنمای خارج کردن مسافران از کابین)
13. نصب پلاک مخصوص روی درب موتورخانه که حاوی اطلاعات و شماره تلفن شرکت نصب کننده آسانسور می باشد
14. وجود کلید درب طبقات جنب راهنمای نجات اضطراری
15. مناسب بودن روشنایی موتورخانه
16. عدم وجود وسایل اضافی در موتورخانه
17. در صورت وجود دریچه اضطراری چاه آسانسور در موتورخانه، تست میکروسوئیچ دریچه
18. تست باز شو دریچه اضطرای در موتورخانه، که بدون نیاز به کلید از موتورخانه باز شود
19. تست مکش مناسب هواکش موتورخانه
20. لغزنده نبودن کف موتورخانه
21. وجود پله مناسب برای رفتن روی سقف چاه در صورت وجود
22. وجود حفاظ مناسب برای گاورنر
23. اختلاف سطح کف موتورخانه با روی سقف چاه
24. الصاق پلاک شماره آسانسور بر روی موتورگیربکس در موتورخانه هایی که بیش از یک آسانسور دارد
25. الصاق پلاک شماره تابلو کنترل
26. الصاق پلاک شماره تابلو برق سه فاز هر آسانسور به صورتیکه تجهیزات موجود سریعا" قابل شناسایی باشند.
27. وجود دریچه در کف موتورخانه جهت حمل کالا در موتورخانه هایی که یک آسانسور بیشتر دارند
28. نصب نرده دور دریچه کف
29. تست و ثبت شماره تجهیزات نصب شده در موتورخانه و تطبیق آنها با اطلاعات ارائه شده
30. تست پلمب گاورنر
31. کنترل حفاظ گاورنر
32. وجود پلاک سازنده گاورنر و مشخصات فنی آن
33. تست عملکرد پاراشوت در موتورخانه که معمولا" سیم بکسل را از روی فلکه اصلی گاورنر برداشته و در محل شیار تست قرار می دهند، و چون در این وضعیت سرعت حرکت گاورنر از حد متعارف بیشتر می شود، گاورنر فعال شده و آسانسور پاراشوت می کند.
34. تست کلیدهای حرارتی تابلو
35. تست تایم تراول (معمولا" نباید از 40 ثانیه بیشتر باشد)
36. تست کنترل فاز
37. کنترل شماره گذاری سیمهای تابلوکلیه تست های مربوط به فرمانهای صادره (تابلو)تست کلیه ترمینالها و سربندی ها و محکم بودن آنهاتست چراغهای زیگنال تابلو برق و کلید اصلیتست فیوزها(مناسب بودن با جریان موتور)تست ارت جلید اصلی و انتقال آن به کابین
38. تست و کنترل سیتم برق اضطرای کابین در تابلو و باطری آن

مهمترین موارد کنترل و تست داخل چاه آسانسور

1. نصب چراغهای روشنایی داخل چاه
2. کنترل نصب نردبان برای ورود به کف چاه
3. کنترل رطوبت و نشتی آب در کف چاه
4. کنترل و تست عملکرد قفل دربها(دربهای لولایی و دربهای اتوماتیک)
5. کنترل و تست عملکرد دیکتاتورها(دربهای لولایی)
6. وجود کلید خاموش و روشن کردن روشنایی داخل چاه در قسمت پائین، و به صورت تبدیل در موتورخانه
7. کنترل و تست لیمیت های حد بالا
8. کنترل و تست لیمیت های حد پائین
9. تست میکروسوئیچ فلکه ته چاه
10. وجود پلیت های زیر ریلها
11. انجام اجرای ضد زنگ کلیه آهن آلات مربوط به آهنکشی داخل چاه
12. صاف و صیقلی بودن دیوارها و عدم وجود خلل و فرج در دیوار
13. تست کشش مناسب سیم بکسل گاورنر و وزنه فلکه ته چاه
14. وجود داشتن جانپناه در کف چاه(طبق ابعاد تعین شده توسط استاندارد)
15. اجرای صحیح سکوهای ضربه گیر کف چاه
16. نصب صحیح لاستیکها، فنر و یا سیستم ضربه گیر هیدرولیکی در کف چاه
17. کنترل فاصله زیر قاب وزنه نعادل با ضربه گیر کف چاه(در صورتیکه ظربه گیر روی سکو نصب شده باشد)فاصله مناسب معمولا" بین 20 الی 30 سانتیمتر می باشد
18. کنترل فاطله زیر کابین با ضربه گیر کف چاه مشابه مرد قبل(فاصله مناسب حدود 20 الی 25 سانتیمتر )
19. تست فاصله بین کابین و قاب زرنه تعادل- وسائل متحرک نسبت به هم(حداقل 5 سانتیمتر)
20. تست فاصله اجزای متحرک با اجزای ثابت (حداقل فاصله 3 سانتیمتر)
21. کنترل ریل و کفشکهای کابین و قاب وزنه در زمانیکه آسانسور در بالاترین و یا در پائین ترین طبقه قرار دارد، آیا براکت اول و آخر وجود دارد؟(کفشکهای کابین نباید از براکت پائین تر باشد)
22. کنترل جوشکاری براکتها
23. کنترل جوشکاری آهن کشی چاه
24. کنترل نحوه سربندی سیم بکسل ها
25. کنترل نحوه استفاده از کلمس سیم بکسلها
26. نصب صحیح تراول کابل و حرکت مناسب آن در چاه
27. کانال کشی مناسب برای سیم کشی داخل چاه
28. عدم وجود لوله های آب و فاضلاب و کابل برق متفرقه در چاه
29. کنترل نصب سینی های زیر درب طبقات
30. تست گارد محافظ وزنه های داخل قاب وزنه تعادل
31. کنترل سینی های زیر درب
32. کنترل سینی زیر درب کابین
33. کنترل حفاظ ایمنی کفشک های قاب وزنه
34. تست عدم لقی و تنظیم مناسب کفشکهای وزنه تعادل با ریلها
35. تست و کنترل سربندی صحیح سیم بکسلها و کلمپ های کادر وزنه تعادل

مهمترین موارد کنترل و تست قسمتهای بیرونی و داخل کابین آسانسور

البته موارد دیگری نیز در مراحل کنترل آسانسور وجود دارد، که امیدوارم دوستان و همکاران و مخصوصا" شرکتهای بازرسی نسبت به اطلاع رسانی آن اقدام نمایند.

1. کنترل و تست میکروسوئیچ مربوط به پاراشوت روی سقف کابین، که در زمان حرکت کابین اگر سیم بکسل کشیده شود باید سریعا" قطع کند
2. کنترل و تست سیم ارت کابین
3. تست کمان درب بازکن، به صورتیکه اگر کابین حتی حدود 20 سانت پائین یا بالاتر از خط تراز متوقف شد، کمان درست عمل کند و درب را بشود باز کرد
4. کنترل و تست کفشکهای کابین، که لقی نداشته باشند و در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند
5. کنترل و تست اتصالات تراول کابل و سیمهای روی کابین
6. کنترل و تست سربندی سیم های رویزیون
7. کنترل عملکرد کلید قارچی استپ
8. کنترل شستی جهت بالا و پائین رویزیون
9. کنترل روعندان های ریل کابین
10. کنترل روغندانهای ریل وزنه
11. کنترل حرکت باز و بسته شدن بدون صدا و درگیری درب کابین
12. کنترل سیستم برگشت درب در مواقع برخورد با مانع
13. کنترل فاصله کابین با دربهای طبقه
14. کنترل نامگذاری طبقه و نامگذاری روی شستی داخل کابین که با هم مطابقت داشته باشد
15. کنترل و تست عملکرد زنگ اضطرای با قطع برق آسانسور
16. کنترل سالم بودن کف کابین و دیواره ها و سقف
17. مناسب بودن روشنایی داخل کابین

مهمترین موارد کنترل و تست قسمتهای بیرونی و داخل کابین آسانسور

1. کنترل و تست میکروسوئیچ مربوط به پاراشوت روی سقف کابین، که در زمان حرکت کابین اگر سیم بکسل کشیده شود باید سریعا" قطع کند
2. کنترل و تست سیم ارت کابین
3. تست کمان درب بازکن، به صورتیکه اگر کابین حتی حدود 20 سانت پائین یا بالاتر از خط تراز متوقف شد، کمان درست عمل کند و درب را بشود باز کرد
4. کنترل و تست کفشکهای کابین، که لقی نداشته باشند و در وضعیت مناسبی قرار داشته باشند
5. کنترل و تست اتصالات تراول کابل و سیمهای روی کابین
6. کنترل و تست سربندی سیم های رویزیون
7. کنترل عملکرد کلید قارچی استپ
8. کنترل شستی جهت بالا و پائین رویزیون
9. کنترل روعندان های ریل کابین
10. کنترل روغندانهای ریل وزنه
11. کنترل حرکت باز و بسته شدن بدون صدا و درگیری درب کابین
12. کنترل سیستم برگشت درب در مواقع برخورد با مانع
13. کنترل فاصله کابین با دربهای طبقه
14. کنترل نامگذاری طبقه و نامگذاری روی شستی داخل کابین که با هم مطابقت داشته باشد
15. کنترل و تست عملکرد زنگ اضطرای با قطع برق آسانسور
16. کنترل سالم بودن کف کابین و دیواره ها و سقف
17. مناسب بودن روشنایی داخل کابین